Kreska na oku to jeden z najgorętszych trendów makijażowych tej wiosny. Zobaczcie turtorial naszej National Make Up Artist Ani Galińskiej, w którym pokazała
Opieka nad osobą nieuleczalnie chorą czy starszą bywa wyczerpująca psychicznie dla bliskich. Jeśli pacjent nie zdaje sobie do końca sprawy z tego co się z nim dzieje, jeśli nie jest w pełni świadomy może być mu nieco łatwiej, jednak ostatnie miesiące, tygodnie, dni i godziny życia zdają się pozostawiać po sobie pewne piętno w osobach żyjących. Niektóre objawy zbliżającej się śmierci są często wskazywane również przez personel medyczny pracujący na szpitalnych oddziałach czy w hospicjach. Mogłoby się wydawać, że nie ma jednoznacznych objawów, które wskazują na to że zbliża się śmierć, a może czasami nie chcemy dopuścić do siebie takiej ewentualności i uparcie twierdzimy, że wszystko nadal jest dobrze. Jakie są objawy zbliżającej się śmierci? Spis treści1 Oznaki śmierci w ostatnich tygodniach2 Umieranie na raka w ostatnich dniach3 W ostatnich godzinach życia Oznaki śmierci w ostatnich tygodniach Jeśli umiera osoba starsza lub śmiertelnie chora to cały proces przebiega stopniowo i powoli. Nie mówimy tu o zgonie w wyniku wypadku, gdyż na to organizm nie może się przygotować. Przez pewien okres zanim dojdzie do śmierci nasze ciało i umysł zdaje się do tego faktu przygotowywać. Występuje niezwykle istotny element pogodzenia się z rzeczywistością i uspokojenie. Na kilka tygodni przed nadchodzącą śmiercią można zaobserwować, iż osoby umierające przestają się równie silnie jak do tej pory interesować swoim otoczeniem. Największa siła ich uwagi skupiona zostaje na nich samych. Pojawiają się liczne wspomnienia i opowieści z różnych etapów życia. Wiele osób w tym czasie w miarę możliwości stara się załatwić poprzez swoich bliskich sprawy, których nie udało im się dokończyć. W tym czasie niektóre z umierających osób zdają się widzieć obok siebie i rozmawiać ze zmarłymi bliskimi i znajomymi. Natłok opowieści może zdawać się irracjonalny, gdyż rozprawy wydają się pokazywać, iż dane osoby nadal pozostają przy życiu, stoją obok i rozmawiają z żywymi. Mówi się, że niektórzy przed odejściem dostrzegają postacie tych którzy już odeszli, jakby świat życia przeplatał się dla nich z tym pośmiertnym. Jednak są również osoby, które reagują na zbliżającą się śmierć zupełnie inaczej. Sprawiają wrażenie jakby nagle zyskali niesamowite pokłady energii. Ich zamiarem jest samodzielne załatwienie niedokończonych spraw i czynią ku temu próby. Jednocześnie pojawiają się zachcianki kulinarne i wzmożona chęć spotkań towarzyskich. W większości przypadków organizm osoby umierającej nie daje rady podołać takiej żywiołowości. Umieranie na raka w ostatnich dniach W czasie ostatnich kilku dni przed śmiercią pojawia się silne zmęczenie i senność, jednocześnie połączone z zanikiem apetytu. Osoby umierające zdają się w tym czasie całkowicie uspokajać. Spokój wydaje się być aż nienaturalny. Wyróżniające są szkliste oczy i nieobecne spojrzenie oraz zawieszanie się wzroku w oddali. Charakterystyczny staje się również głos, który wydaje się jednostajny oraz spowolniony. Wśród widocznych objawów w ostatnich dniach życia wymienia się również znaczne chudnięcie, osłabienie i zblednięcie twarzy, a nawet przybranie przez nią sinego odcienia. Zmiana pojawia się również w obrębie rysów twarzy, które się wyostrzają, nos zaś zdaje się w charakterystyczny sposób wydłużać, a na jego szczycie pojawia się podłużne zagłębienie. Paznokcie, dłonie oraz stopy zmieniają odcień na wyraźnie siny. Osoba umierająca zdaje się odcinać od otoczenia, na jakiekolwiek pytania odpowiada skinieniem głowy, ma zamknięte oczy lub półprzymknięte powieki. Krótko przed odejściem bodźce zewnętrzne przestają wywoływać jakiekolwiek reakcje. Wśród dodatkowych objawów widoczny jest spadek temperatury ciała o przynajmniej jeden stopień, spadek ciśnienia krwi oraz pojawienie się potu na ciele pomimo braku podwyższonej temperatury. W ostatnich godzinach życia W czasie ostatnich godzin życia zdaje się, że zachodzi zmiana w oddechu umierającej osoby. Staje się on nieregularny, często ciężki i przyspieszony bo płytki. Chorzy najczęściej tracą przytomność i nawet jeśli ich oczy pozostają otwarte nie zdają sobie sprawy z tego co dzieje się dookoła. Badania wskazują iż najdłużej funkcjonuje zmysł słuchu, jednak on również ulega znacznemu osłabieniu, warto jednak mówić do bliskiej nam odchodzącej osoby używając ciepłych słów. Na twarzy maluje się wyraz rozluźnienia, opadają oczy, na dłoniach oraz dookoła ust pojawia się wyraźne zasinienie. W przypadku naturalnej śmierci dochodzi do zatrzymania akcji serca i ustania oddechu. Od tego momentu w czasie 4 minut dochodzi również do śmierci mózgu.
Przed śmiercią Nicki Newman poprosiła internautów o jedną rzecz . Nicki Newman w swoim ostatnim wpisie na Instagramie zaapelowała do internautów. Na sam koniec swojego życia miała im do przekazania kilka ważnych słów: Proszę, obiecaj mi, że będziesz pielęgnować bliskich wokół ciebie i dawać swoim przyjaciołom największe Zawsze to samo, ten sam moment, kiedy nagle odczuwam konieczność wyboru, czy kreska lub plama bliższe fotograficznej ścisłości, czy kreska lub plama wyrażające samo przeżycie, które chcę przekazać; jednocześnie dziwi mnie, że decydujące zaczepienie o pejzaż to nie pierwsze spojrzenie, nieraz nawet dość obojętne, ale spojrzenie z ołówkiem w ręku, rysunek zrobiony na gorąco chwilę potem. Ze wszystkimi wadami pośpiechu – to ten rysunek pozostaje dla mnie jedynym świadectwem, punktem wyjścia, z którego buduję płótno. Więc nie natura, ale moje błyskawiczne przeżycie natury wiąże mnie z CzapskiJednocześnie kontynuując nasze liczne rozmowy na temat rysunku oraz malarstwa i nawiązując do nich, ale nie tylko, chciałbym wyrazić, jak bardzo Józef Czapski pomógł mi poszerzyć, pogłębić i wzbogacić moje postrzeganie świata. Co więcej, pozwolił mi również usunąć liczne przeszkody, które stoją na drodze do twórczości malarskiej. Czapski jako człowiek, poprzez swojej zachowania, poprzez swoją nieskazitelną etykę i umiłowanie życia, w którym jest miejsce zarówno na radość, jak i tragizm, pokazał mi, czym może być „prawdziwe życie” istoty ludzkiej. Jego egzystencja dokonywała się na wszystkich możliwych poziomach, od śmiechu aż po łzy, od delikatnej kruchości po odwagę, a jednocześnie on sam zawsze i w pełni potrafił wywiązać się ze spoczywającej na nim odpowiedzialności kończąc tę przedmowę, nie mogę pominąć jego siostry Marii, która przed śmiercią dała mi swoje błogosławieństwo, prosząc, bym czuwał nad jej bratem, ale również i nad tym, co stanie się z jego obrazami. Dzięki niej mogłem zrozumieć, na czym polega bezwarunkowa rodzinna troska, gotowa obdarzyć zaufaniem osobę prawie nieznaną, jaką wówczas dla niej drógPrzez wiele stuleci formy ekspresji artystycznej stale ewoluowały, wzbogacając się dzięki nowym ideom, ale także dzięki sposobom, w jaki te idee były wykorzystywane w różnych zakątkach świata przez inne Zachodzie, na przełomie XIX i XX w. jako swoiste echo rewolucji francuskiej, w sztuce pojawiały się bardziej lub mniej gwałtowne próby zerwania z przeszłością. Najpierw odnosiły się one do formy i stosowanych technik, potem, co nieuniknione, dotknęły treści, wizji i podejmowanej tematyki. I tak np. twórcy, którzy uprawiali malarstwo, odkryli, że jest ono samo w sobie ważniejsze od przedstawianego tematu. To czas impresjonistów, potem postimpresjonistów oraz artystów innych kierunków, które się pojawiły. Początki malarstwa Józefa Czapskiego sytuują się dokładnie na tym skrzyżowaniu różnych dróg. Czapski jako praktyk staje się również teoretykiem malarstwa, ale także rzecznikiem grupy nazywanej kapistami. Ich hasło przewodnie brzmiało peinture peinture, co oznaczało malarstwo, które buntuje się przeciwko tradycji i historycznemu akademizmowi. Ich wizja malarstwa była równie oddalona od symbolizmu jak rodzący się wówczas abstrakcjonizm. Odniesień dla nowego kierunku należało szukać w malarstwie francuskim, w szczególności u takich twórców jak Cézanne, Matisse, ale też u Pierre’a Bonnarda, który był przyjacielem Józefa Pankiewicza. Mniej więcej w tym samym czasie artyści najbardziej rewolucyjni znaleźli się w awangardzie opowiadającej się za ideą nieodwracalnej abstrakcji. Kazimierz Malewicz, który wraz ze swoim „suprematyzmem” stał się jednym z głównych teoretyków tego kierunku, zaproponował jako teoretyk nową malarską „ontologię”. Spośród tekstów prezentujących jego głęboką refleksję nad sztuką, tytułem przykładu przytoczę kilka zdań: „Nasze dzieło uniesiemy ku nowemu i przyszłemu. Nie żyjemy w muzeach. Nasza droga leży w przestrzeni, a nie w walizce przeżytego” (K. Malewicz, O Muzee, „Iskusstvo Komuny” 1919, nr 12, s. 2, cyt. za: A. Turowski, Muzea kultury artystycznej, „Artium Quaestiones” 1983, nr 2, s. 95).Słowa te są, niczym odległe echo, zadziwiająco bliskie słowom Eklezjasty: „To, co było, jest tym, co będzie, a to, co się stało, jest tym, co znowu się stanie; więc nic zgoła nowego nie ma pod słońcem. Jeśli jest coś, o czym by się rzekło: »Patrz, to coś nowego« – to przecież istniało to już dawno w czasach, które były przed nami” (Koh 1, 9–10).Z jednej więc strony Malewicz obiecuje nam nadejście nowej sztuki w nowym świecie, ważniejsze; jakimś początkiem wieczności albo przynajmniej strzępem mówiąc i trawestując potoczne określenie, zgodnie z którym: nieważne co, ważne, żeby sponiewierało, dodałbym jeszcze: nieważne są technika i temat, ważne, żeby powstało dzieło. A więc żeby powstał obraz, który niczym szala na wadze, wychodząc od intelektu, osuwa się w realność; bez względu na czas; dzieło żywe już wcześniej, jest żywe i dzisiaj, ale z pewnością będzie żywe również wielu twórców powiedziało już przede mną, że nikt nie wie, jak stworzyć Arcydzieło, mogę stwierdzić, że Arcydzieła ludzkości, w szczególności w malarstwie, są dziełami, które dosięgają formy ponadczasowości poprzez ustawiczność odczuwania. Tyle że samo spojrzenie artysty nie wystarcza, nie bardziej w każdym razie niż technika, jego talent czy tematyka, jaką podejmuje. Nie! Tak dziwne i anachroniczne, jak może się to nam dzisiaj wydawać, najlepszymi wektorami, które pozwalają przejść do ponadczasowości, są natura i jednak mówię o modlitwie, to nie w sensie religijnego dogmatu, lecz bardziej w znaczeniu pewnego stanu duszy lub duchowego nastawienia. Jako czymś w rodzaju poetyckiego uniesienia tak, jak rozumiał ją pisarz Georges Haldas. Ów stan kontemplacji sprzyja utożsamianiu się z istotą tematów podejmowanych w malarstwie. Sam Czapski kładł zawsze duży nacisk na to, żeby w sztuce poświęcić się z pokorą studiowaniu natury. Świadczą o tym choćby jego liczne martwe natury. Czy będzie to biała chusta leżąca obok dwóch zielonych jabłek, mały czarny nocny stolik w fiołkowym odcieniu – nieistotny jest codzienny, by nie rzec: banalny, charakter tematu, gdyż cały wszechświat i tak jest przed moimi oczami, jak zwykł mawiać. Szok emocjonalny niczym lampa błyskowaKiedy widzę obraz Czapskiego, nie mogę powstrzymać się od myślenia o człowieku, którego poznałem. W moim rozumieniu człowiek i jego dzieło są ze sobą nierozerwalnie związane, jedno wyjaśnia drugie; działa to w obie strony. Jest więc całkiem logiczne, że chwile spędzone z Józefem Czapskim, z jego malarstwem i wzajemne dzielenie się z nim pytaniami i refleksjami, wszystko to razem wzbogaciło moje doświadczenie. Od tamtej pory mój sposób widzenia i pojmowania twórczości malarskiej bardzo się zmienił. Jeśli dodam do tego jeszcze wkład, jaki stanowi moja codzienna praca artysty uprawiającego sztuki wizualne, to zdaję sobie sprawę, nie bez zdziwienia, że mój sposób postrzegania doprowadził mnie bardzo blisko takiego pojmowania sztuki, jakie proponuje Joanna Pollakówna. Jak mi się wydaje, ważne jest, że dochodzimy do takich samych wniosków, chociaż podążaliśmy do nich różnymi moją analizę, podążając za kolejnymi odkryciami dokonywanymi instynktownie i wynikającymi z uprawiania przeze mnie rysunku i malarstwa. W przypadku Joanny Pollakówny natomiast droga opierała się na zgłębianiu historii sztuki i na jej własnych przemyśleniach. Chciałbym tu, na wzmocnienie mojej tezy, przytoczyć kilka wyrwanych zdań zaczerpniętych z tekstów o Czapskim, zamieszczonych w jej eseju Malarstwo i życie: „Koncepcja sztuki jako intuicji metafizycznej…, Idea sztuki scalającej, sztuki jako zawłaszczenia wieczności…, Pełna powagi religijność i moralny imperatyw uczestnictwa w dzianiu się historii…, Przekroczenie – skok w wyższy region duchowy, Próba sięgnięcia – w działaniu (poprzez malarstwo) – w wymiar religijny” (w: J. Pollakówna, Czapski, Warszawa 1993, s. 5, 6, 10, 11).Wszystko to pozwala mi stwierdzić, że kiedy Józef Czapski malował naturę, ale również drobne i wieczne zarazem rzeczy tego świata i życia, czynił to żarliwie i z najgłębszym przekonaniem, iż daje z siebie to, co najlepsze. I właśnie droga w pełni afirmowanej egzystencji stanowiła dla niego klucz pozwalający przekroczyć realność, niezależnie od tego, czy była ona piękna, radosna, smutna czy brutalna, lecz zawsze odbywało się to poprzez gloryfikację historycy sztuki utrzymują, że Czapskiego cechowało spojrzenie właściwe fotografowi i że jego malarstwo wykorzystuje owo szczególne kadrowanie, jakie umożliwiła właśnie fotografia. Przykład Pierre’a Bonnarda, jakże często przywoływany, może wydawać się jak najbardziej zasadny, chociaż u Czapskiego proces ten tak naprawdę charakteryzuje się zupełnie czymś innym. Otóż Bonnard malował swoje obrazy na ogromnych płótnach, z których następnie wycinał kawałki, żeby uzyskać niezwykłe, oryginalne, a w każdym razie zgodne z jego życzeniem kadrowanie. Inaczej rzecz się ma w przypadku moim odczuciu niektóre sceny z życia codziennego wywoływały u niego emocjonalny szok podobny do działania lampy błyskowej w aparacie mu na jak najwierniejszym zachowaniu precyzyjnego obrazu tego doznania. Doznania uruchomionego najczęściej, żeby nie powiedzieć, że zawsze, dzięki połączeniu kolorów. I tak się dziwnie składa, że plama ciemnej czerwieni kadmowej to żakiet, w który ubrana jest dosyć tęga kobieta, a za nią, w tle, rozciąga się turkusowa tkanina w odcieniu jasnego kobaltu; i że białe ślady, nierównomiernie rozrzucone na zielono-szmaragdowym dywanie, to krowy z Charolais. Tak, łatwiej teraz zrozumieć, że u Czapskiego to kolory determinują nazwy przedmiotów i istot, a nie sposób natychmiastowy, migawkowy rzucał w pewnym momentach na papier szkic, który czasami wzmacniał kolorową kredką lub akwarelą. Ten szkic zaś zawierał istotę jego doznania; było to czymś w rodzaju pamięci, zasadniczego punktu wyjścia do potencjalnego obrazu. Lecz przede wszystkim – mawiał – niczego nie należało zmieniać, dodawać czy poprawiać; nie wolno dążyć świadomie do obiektywizowania realności tematu. Jedynie to, co zanotowane w rysunku, zawiera ujście dla doznania. W konsekwencji takiej właśnie postawy artystycznej i duchowej w jego obrazach zrodziły się ucięte głowy i pojawiło się zaskakujące kadrowanie. Fotografia nie jest w żadnym stopniu odpowiedzialna za takie podejście kompozycyjne, gdyż podążała zupełnie inną drogą. On natomiast, jako artysta, nie zboczył ani trochę ze swojej ścieżki, żeby wykadrować scenę w sposób bardziej klasyczny i odsłaniająca wnętrzeNa przestrzeni tych wielu lat, przez które trwała nasza przyjaźń, niejednokrotnie zdarzało mi się obserwować go, patrzeć, jak rysuje. Trzymając w jednej ręce zeszyt z prowadzonymi codziennie zapiskami, rysując i pisząc drugą ręką, lekko wychylony do przodu, sprawiał wrażenie, jakby chciał wniknąć w panoramę. Pewnego dnia, na wprost pejzażu widzianego z balkonu w Chexbres – pejzażu dzisiaj wpisanego na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO – rysował szybko Jezioro Lemańskie rozpostarte u stóp schodzących tarasami winnic, nad którymi wznoszą się, po drugiej stronie, już we Francji, góry Sabaudii. Kilka poziomych kresek oddawało równą i gładką taflę wody. Bardziej chropowata aniżeli falista linia, wyznaczała granicę górskich wzniesień. Na przecięciu tych dwóch elementów ścierały się horyzontalna materialność i duchowa wertykalność. Zorientowałem się, że Czapski prawie nigdy nie patrzył na swój rysunek; jedynie jego ręka, która stała się autonomiczna, poruszała się po kartce. I znowu wydawało się, że wchodzi w kontakt ze swoimi emocjami. Odwracając głowę w lewą stronę, w kierunku Valais, tam gdzie Rodan wlewa się do Jeziora Genewskiego, nagle przywołał mnie do siebie: „Spójrz – powiedział – na tę białą chmurę, która nonszalancko rozciąga się i kładzie na górskich wzgórzach”. Potem zaś, spoglądając w prawą stronę, w kierunku Evian i dalej jeszcze w stronę Genewy, rozciągały się inne chmury, zupełnie czarne, czarne od deszczu. Podobnie jego ręka, niczym rozszalały sejsmograf, zamalowywała na czarno coraz bardziej złowrogie niebo. Siedziałem tuż obok niego, on tymczasem wciąż stał. Miałem wrażenie, że odrywa się od ziemi, unosząc w przestworzach, ledwie powstrzymywany na ziemi ręką zakorzenioną w zawsze jednak tak było; z wiekiem rozwijała się u niego zdradliwa postać ślepoty, zmuszając go do skierowania spojrzenia w głąb samego siebie. Pierwsze oznaki choroby prawdopodobnie pojawiły się właśnie w Chexbres. Następnego ranka po wernisażu wystawy jego obrazów, z jakiegoś wyjątkowego powodu, którego już nie jestem w stanie sobie przypomnieć, Tuta (Antonina Niemojewska), kuzynka Józefa, Barbara i ja postanowiliśmy otworzyć butelkę białego wina pochodzącego z winnicy z naszego regionu. Wino nadawało się wręcz idealnie na aperitif. Czapski musiał nas usłyszeć, ponieważ on także zażyczył sobie kieliszek tego nektaru, żeby przyłączyć się do naszej zabawy. Mając raczej impulsywny charakter, mogę stwierdzić, że nie posiadał większego obeznania ani też żadnej wiedzy, jeśli chodzi o wino i jego tajemnice. Postąpił więc zgodnie ze swoim zwyczajem i wypił napój pośpiesznie, na dwa razy. Po czym, z zadowoleniem na twarzy, wrócił z powrotem, by zająć miejsce na kanapie, naprzeciw dużego kominka w salonie. Kominka, którego obudowa była w całości otulona liśćmi potężnego i zachłannego po południu przyznał mi się, że zaniepokoił się, iż nie jest w stanie narysować ażurowych liści tej rośliny. Było to spowodowane – jak przypuszczał – nieoczekiwanymi skutkami działania niewielkiej przecież ilości wypitego białego wina. Zatem to alkohol miał sprawić, że nagle przestał widzieć wszystko wyraźnie i ostro. Nikt w tym momencie, ani on, ani ja (jako że podchodziłem do tego nad wyraz sceptycznie ze względu na znikomą ilość podanego alkoholu), nie mógł wówczas przypuszczać, że były to zapewne pierwsze wyraźne oznaki choroby, która nieuchronnie doprowadzić go miała do później, podczas kolejnej wystawy i przy okazji następnej wizyty w Chexbres, dowiedzieliśmy się o postępującej chorobie. Stało się to, jeśli dobrze pamiętam, na początku wiosny, gdyż na drzewach nie było jeszcze liści. O tej porze roku na zewnątrz w słońcu może być całkiem przyjemnie; dlatego właśnie Józef Czapski siedział tego dnia na tarasie, na szezlongu, mając przed sobą Jezioro Lemańskie i góry Sabaudii. Był mocno opatulony w koc z brązowej wełny, a na szyi miał zawiązany szal w szkarłatnoczerwonym kolorze, który poprzedniego dnia podarowała mu jakaś wielbicielka świadoma, jak bardzo zdradliwe mogą być u nas przeciągi. Mimo uporczywych pieszczot nadal jeszcze bladego słońca powietrze wciąż było bardzo rześkie; dlatego drzwi na zewnątrz pozostawały zamknięte. No cóż, nie do końca… dlatego że albo pies chciał wejść, albo dzieci miały ochotę wyjść, a pięć minut później odbywał się manewr odwrotny: to pies wychodził, a dzieci wracały do środka. Poprosiliśmy więc dzieci, żeby się nieco uspokoiły, otworzyliśmy przy tym drzwi, żeby wpuścić do domu psa… Jednym słowem, miał miejsce bezustanny ruch, tam i z powrotem. W pewnej chwili kiedy Nathalie, nasza córka – myślę, że to była ona – przeszła po raz nie wiadomo już który z tarasu do domu, oznajmiła mi nagle: „Tato! Musisz przyjść i zobaczyć; to okropne, myślę że Józef naprawdę oślepł. Rysuje jezioro i góry, ale na papierze są tylko bohomazy z linii, które się przecinają i krzyżują. Zupełnie jak kłębek poskręcanych nici”. Zaniepokojony, wyszedłem cichutko na palcach, żeby nie przeszkadzać artyście jeszcze bardziej. Ponad jego ramieniem patrzyłem na powstający rysunek. Rzeczywiście, moim oczom ukazały się poprzerywane kreski, przecinające się na pierwszy rzut oka bez powodu, krzywizny, linie, które się wyginały, jakby gestykulując, raz to schorowane, kiedy indziej znowu mocne, lecz zawsze pełne rozpaczy. Chwilami jakiś wstrząs wydawał się chcieć zawładnąć rysunkiem, po czym pojawiała się jakaś wątpliwa trajektoria, bez początku i jeziorem, górami i jego spojrzeniem na pierwszym planie wznosiło się drzewo. I to ono właśnie, torturowane drzewo wiśni, było tematem rysunku Czapskiego, a nie reszta pejzażu. Od razu pojąłem pomyłkę mojej córki, która jak najbardziej zasadnie przypuszczała, jak każdy inny, widząc przed sobą ten ogromny, jedyny w swoim rodzaju spektakl w postaci jeziora i gór, że żadnemu artyście nie przyszedłby do głowy tak filuterny pomysł, by poświęcić uwagę jakiemuś innemu, znacznie bardziej banalnemu, przynajmniej pozornie, obiektowi. Tym bardziej że powstający rysunek Czapskiego nie miał nic wspólnego z racjonalnym, kartezjańskim sposobem postępowania, który polegałby na rozpoczęciu szkicu od podstawy, to znaczy od pnia drzewa, potem na przejściu do namalowania gałęzi, a więc posuwania się w kierunku, w jakim owe gałęzie rosną, co pozwoliłoby „odczytać” rysunek jako symbol. Albo też, rozpoczynając od wyznaczenia górnej granicy utworzonej przez koronę gałęzi, zejść następnie aż do pnia i zakończyć rysunek na poziomie ziemi. Ale nic z tych rzeczy! Artysta szkicował końce gałęzi, chwytane trochę łapczywie, jakby na zasadzie przypadku, w przestrzeni, i nie sposób było, na tym etapie powstawania rysunku, uchwycić istoty tematu, który dopiero miał się dnia miałem niezwykłe wprost szczęście, obserwując Czapskiego, gdyż mogłem zrozumieć, jak funkcjonuje jego wnętrze. Na moich oczach równoległe pierwotnie kreski łączyły się, przeobrażając w gałęzie. A same gałęzie, jakby cudem, łączyły się z pniem; po czym nagle, ale już na samym końcu, piękny rysunek wiśniowego drzewa wypełnił całą kartkę papieru. „Logiczne” spojrzenie Czapskiego poddawało się jedynie doznaniu wywołanemu krzywizną, przecięciem, wybrzuszeniem, zapowiedzią nachylenia, wszystkimi formami i odczuciami, jakich zaznała egzystencja „tego właśnie, a nie innego” wiśniowego u Józefa Czapskiego nie polega na tym, że na rysunku wiśnia (czy jakikolwiek inny obiekt) jest prawdziwsza niż w naturze i że to drzewo mogłoby urodzić wiśnie. Nie! Cudem jest to, że potrafił tchnąć życie w serce swych rysunków i obrazów. Dzieło stworzone przez Józefa Czapskiego pozostaje czymś żywym, autonomicznym, czymś, co zawsze, na naszych oczach, odradza się, ewoluuje i towarzyszy nam niczym czyjaś przyjazna i serdeczna zakamarkach mej pamięci, pomimo upływu lat, obraz Józefa Czapskiego jest wciąż tożsamy z moim widzeniem jego malarstwa, które nadal jawi mi się jako nieuchwytne, ponadczasowe, pozostające poza wszelakimi modami i trwale wpisujące się w ludzką oraz powaga dzieckaMówił nam, że jego siostra zachwycała się w dzieciństwie różnokolorowymi plamami na nosie pewnego pana, który ich odwiedzał, a Czapski przywoływał ten przykład i w ten sposób wyrażał swoją artystyczną wizję, zgodnie z którą piękna nie można redukować do intelektualnego konceptu. Szukać należy go we wszystkich odmianach rzeczywistości: w wymiarze konceptualnym, społecznym, mentalnym, etycznym, psychicznym i duchowym; a zwłaszcza na tych poziomach, które są najmniej politycznie poprawne. W obszarach, w których jedynie dzieci, istoty czyste i kreatywne, potrafią dostrzec fascynującą i tajemniczą prawdę. Na najmniejszą uwagę nie zasługują ani barani zachwyt, ani mieniące się niczym błyskotki nowości, nie bardziej zresztą niż pejzaże w rodzaju „widokówki” z miejsc, które wszyscy fotografują. Powszechnie przyjęte sztampy i klisze wykorzystane już przez wszystkie niewidzące spojrzenia, dające życie temu, co Czapski nazywał joli-joli. Różnica między pięknem i joli-joli wynika z immanencji. Piękno nigdy się nie starzeje, podczas gdy joli-joli rozmywa się w czasie, tak samo jak kostka cukru rozpuszcza się w żarliwością przekonań, coraz mocniej utwierdzając się w swej wizji, dzięki zawsze uczciwemu jej pojmowaniu, ale również dzięki sympatii, jaka emanowała z jego osoby – wszystko razem sprawiało, że siła perswazji Czapskiego była niezwyciężona. Zadziwiające jest, że nikt, o ile mi wiadomo, nie zwrócił uwagi na jego oczywistą i nie zwykłą charyzmę, nie starając się uwydatnić tej jego naturalnej i wyjątkowej pierwszej kolejności jednak należałoby opowiedzieć o jego najgłębszych przekonaniach. Ale także o jego błyskotliwej inteligencji, o niezwykle starannej edukacji wspartej odwiecznym i chrześcijańskim poczuciem człowieczeństwa. W olbrzymim skrócie, jeśli chodzi o rzeczy w jego przypadku najważniejsze, wymieniłbym miłość i empatię w stosunku do wszystkich żywych istot (w tym do zwierząt), jego głęboką wiarę i zaufanie do boskiej sprawiedliwości. Cała zaś reszta jego poglądów odnosi się do Historii i owego élan, pędu do życia, wraz ze wszystkimi dramatycznymi niuansami, z dążeniem do szczęścia i gwałtownymi przeżyciami w poszukiwaniu uniesienia. Jego słabości lub grzechy (o ile istnieją) nie były nigdy skierowane przeciwko innym: w najgorszym razie zwrócone tylko przeciwko niemu samemu. Nie chciałbym jednak wywołać wrażenia, że staram się go w jakiś sposób deifikować. Czapski odebrałby taką próbę jako coś odrażającego. Było w nim zbyt dużo człowieczeństwa, żeby nie był w pełni świadomy swej kondycji grzesznika. Natomiast wzmacniała go zdolność do nie znam nikogo, czyje zachowania i wola byłyby tak boleśnie, ale też zarazem tak radośnie i spokojnie bliskie wyobrażeniu, jakie mamy o św. Franciszku z Asyżu. Józef Czapski nie był człowiekiem akceptującym z góry przyjęte opinie, a w jeszcze mniejszym stopniu takim, który wypowiadałaby ostateczne konkluzje. Był osobą, której odczucia stawały się faktami i musiały się urzeczywistniać w najwłaściwszym świetle. Najpierw więc była obowiązkowa walka dla siebie, a w jej przedłużeniu walka na rzecz należy sądzić, że Józef Czapski był człowiekiem wyłącznie poważnym, erudytą, błyskotliwym intelektualistą i że buntował się przeciwko wszelkim odmianom poczucia humoru. Dla niego, nawet w obszarach, w których nie wiązałoby się to z jakimikolwiek poważnymi konsekwencjami, należało wiedzieć, gdzie są znosił np. rasistowskich żartów. Znał aż za dobrze kruchość granic, które oddzielają pewne obszary od dostrzegalna była więc w nim ustawiczna wola, aby w ogóle nie ranić innych ludzi, a jeszcze bardziej wystrzegał się, żeby zło nie dotknęło istot najsłabszych, ludzi biednych i prostych. Śmiał się często i dobrodusznie, nawet jeśli chwilę potem znowu wracała powaga. Lecz nie może to być mylące: jego powaga była powagą dziecka, a nie polityka. Była to powaga osoby, co do której nie wątpi się, że jest ona w stanie przenosić góry. Najbardziej zadziwiające u niego było to, że posiadł niezwykłą umiejętność błyskawicznego przechodzenia od jednego stanu do drugiego; od radości do smutku, od śmiechu do łez. Tak samo działo się z jego językiem, kiedy przechodził z francuskiego na niemiecki, a potem z angielskiego na polski, w jednej dosłownie chwili, ku zdziwieniu rozmówców. Lecz mimo wszystko jego naturalna skłonność kierowała go ku tragizmowi. Wielokrotnie, kiedy była mowa o sprawach dramatycznych, odnosiłem wrażenie, że działają one zgodnie z jego pragnieniem, jak katharsis, jak przeciwciała albo szczepionka lub inny sposób, który pozwalał mu się jeszcze odczuwam z tą samą przyjemnością jego jakże ożywczy sposób wyrażania myśli za pomocą porównań i prawdziwą przyjemnością, z poczuciem cichej zmowy, niemalże „puszczając do nas oko”, opowiedział nam piękną i mądrą przypowieść o pewnej starszej pani: „W dwóch słowach, chodzi o bardzo leciwą babcię. Prawie całe życie spędziła w kuchni. Czując, że koniec już bliski, bardzo chciała zobaczyć przed śmiercią, choć przez krótką chwilę przekonać się, jak wygląda Raj. Miała nadzieję, że w jej podeszłym wieku – ale również dlatego, że jej życie było pobożne i uczciwe – św. Piotr zgodzi się na ten jakże zasłużony przecież przywilej. I tak właśnie się stało. Powinna jedynie zamknąć oczy, a kiedy ponownie je otworzy, dosłownie na sekundę… wtedy ujrzy Raj. Zamknęła więc oczy, modliła się po cichu w głębi duszy, a potem, kiedy już je otworzyła, ujrzała w aurze łagodnego jakby nierealnego porannego światła swoją kuchnię – w całej jej okazałości, piękną, taką jaką widziała każdego dnia, tętniącą życiem”.Owszem, nie wszystkie historie, jakie opowiadał Czapski, były tak przyjemne. Niektóre z jego opowieści były przerażające, ale zawsze musiały się w nich pojawić egzystencjalne pytania. Te ustawicznie zadawane pytania (wystarczy zajrzeć do jego dzienników), ale również odwołania do mistycyzmu, do wiedzy z historii ludzkości pokrywają się z jego duchowymi doświadczeniami, z próbami oczyszczenia swojego ego, co pozwoliło z kolei wzbogacić jego egzystencję jako istoty ludzkiej, myśliciela, malarza i pisarza. I te właśnie poszukiwania towarzyszyły mu aż do ostatnich chwil życia.***Jest jeszcze jedna rzecz, którą, tak mi się przynajmniej wydaje, dostrzegłem w jego drodze przez życie: otóż istota ludzka musi zawsze pragnąć zachować młodzieńczy umysł. Musi myśleć i zarazem być aktywna, analizować i działać, rozmyślać i kochać, chwytać, odbierać i malować (rysować, pisać, rzeźbić itd.). Starość natomiast jest już innym stanem. To czas tajemnicy poprzedzający rozstania, to czas pożegnań. Te delikatne i kruche chwile podobne są do istot nowo narodzonych, zdziwionych tym, że się tu znalazły, bowiem teraz są już w pełni zwrócone ku prawdziwej wieczności, którą czasami nazywa się będzie to dotyczyć malarstwa, refleksji czy poglądów, zawsze, prędzej czy później, pojawiał się u niego zmysł Czapski, o ile się nie mylę, podczas zarejestrowanej na taśmie filmowej rozmowy z Konstantym Jeleńskim, stwierdził, że malowanie było dla niego równoznaczne ze spowiedzią. Tak więc i to, co brzydkie lub ukryte, ujawnia się w jego malarstwie. Prawdę mówiąc, ta cecha nie przejawiała się tylko i wyłącznie w jego malarstwie, lecz w całym jego myśleniu i codziennym działaniu. Nie rozmawiał sam ze sobą, ale raczej do siebie pisał. Zdarzało mu się stwierdzać, że nie jest w stanie myśleć, nie mając w ręku długopisu albo kredki. I dlatego pisywał do siebie, prowadząc dziennik. Również w tym przypadku, podobnie jak w jego malarstwie lub rysunkach, wpadamy w zachwyt, czytając te słowa tak żywe jak ich graficzny układ na kartce papieru. Do tego dochodzi, rzecz jasna, sens. Z jego postawy musimy zrozumieć, że tylko i wyłącznie rzetelne i uczciwe nastawienie pozwala nam stworzyć dzieło ważne i istotne. Dzieło, które, dosłownie, starać się będzie wprowadzić życie do jest, że skupienie, towarzyszące zarówno czynności malowania, jak i pisania, pozostaje bardzo bliskie skupieniu w modlitwie. Jest to praca, w której wykraczamy poza samych siebie, w przeciwieństwie do stanu banalności, w jakim funkcjonujemy na co dzień. A więc działanie w pewnym sensie bez jakiejkolwiek kalkulacji i bez jakiegokolwiek innego celu aniżeli chęć posuwania się do przodu i być może po to, aby pewnego dnia wyrazić niewypowiedziane, aby przekazać to, co w jednaki sposób nazywamy życiem, mądrością lub, po prostu, 18 września 2017 Oskar Hedemann
Kilka dni przed śmiercią dolegliwości są bardziej charakterystyczne. U chorego można zaobserwować: zaostrzenie rysów twarzy. szare, sine zabarwienie wokół ust. wrażenie “ściągnięcia” twarzy. problemy z oddychaniem. fioletowe, niebieskie wybroczyny na kolanach, stopach, rękach. ustanie oddawania moczu i wypróżniania. spadek
nawroce sie przed śmiercią Autor Wiadomość Dołączył(a): N paź 04, 2009 17:07Posty: 4195 Re: nawroce sie przed śmiercią O! To już nie mamy wolnej woli? _________________Religia to para kul potrzebnych jedynie tym, którzy mają słabe nogi (Denis Diderot) Cz sty 17, 2013 16:24 Andy72 Dołączył(a): N sie 07, 2011 18:17Posty: 8435 Re: nawroce sie przed śmiercią Mamy, chodzi o to że mając wolną wolę można wybrać zjedzenie jabłka _________________Co do mnie, nie daj Boże, bym się miał chlubić z czego innego, jak tylko z Krzyża Pana naszego Jezusa 6:14 Cz sty 17, 2013 16:41 Acro Dołączył(a): N paź 04, 2009 17:07Posty: 4195 Re: nawroce sie przed śmiercią Uff, bo już myślałem, że odleciałeś Ale dopóki jabłka nie zeżorli, to był Raj ze wszystkimi przymiotami - brakiem zła i wolną wolą. Gdyby tylko Bóg przyłożył się do procesu wychowawczego Adama i Ewy - byłoby tak nadal i po problemie. Nie potrafił przekonać ich, że ów bunt jest głupi i niewłaściwy? To kluczowe pytanie, więc proszę o odpowiedź na nie. _________________Religia to para kul potrzebnych jedynie tym, którzy mają słabe nogi (Denis Diderot) Cz sty 17, 2013 17:36 Ukasz Dołączył(a): N kwi 29, 2012 20:38Posty: 124 Re: nawroce sie przed śmiercią Cytuj:Gdyby tylko Bóg przyłożył się do procesu wychowawczego Adama i Ewy - byłoby tak nadal i po nadal, gdyby tamci nie dali się wyrolować szatanowi. To oni schrzanili sprawę i to tylko ich wina. _________________Zatem się nie ukryje, kto mówi niegodziwie,i nie ominie go karząca sprawiedliwość - Mdr 1,8 Cz sty 17, 2013 20:36 Acro Dołączył(a): N paź 04, 2009 17:07Posty: 4195 Re: nawroce sie przed śmiercią No cóż - skoro Bóg stworzył nas tak nieodpornych na kuszenie, do może tylko sam siebie winić...No i skoro sam stworzył Szatana ze skłonnością do buntu - to znowu siebie powinien piekłem straszyć na fuszerkę, a nie nas... _________________Religia to para kul potrzebnych jedynie tym, którzy mają słabe nogi (Denis Diderot) Cz sty 17, 2013 20:42 Haniask Dołączył(a): Pn gru 03, 2012 21:45Posty: 45Lokalizacja: Rzeszów, Podkarpackie Re: nawroce sie przed śmiercią Ukasz napisał(a):Cytuj:Gdyby tylko Bóg przyłożył się do procesu wychowawczego Adama i Ewy - byłoby tak nadal i po nadal, gdyby tamci nie dali się wyrolować szatanowi. To oni schrzanili sprawę i to tylko ich jak dobrze, że wy byście się nie skusili. Taki owoc z zakazanego drzewa je każdy z nas każdego dnia. Cz sty 17, 2013 21:13 Acro Dołączył(a): N paź 04, 2009 17:07Posty: 4195 Re: nawroce sie przed śmiercią Podobno tak. Każdy z nas prawie codziennie przegrywa pojedynki z szatanem. Nie mamy z nim dużych szans - takimi słabymi stworzył nas Bóg i takim mocnym stworzył Szatana. No więc czemu nas za to karze? Ani to miłosierne, ani sprawiedliwe. Do tego, gdyby chciał, w każdej chwili może to zmienić. Ale nie zmienia, więc chyba mu status quo pasuje. _________________Religia to para kul potrzebnych jedynie tym, którzy mają słabe nogi (Denis Diderot) Cz sty 17, 2013 21:23 Andy72 Dołączył(a): N sie 07, 2011 18:17Posty: 8435 Re: nawroce sie przed śmiercią Jeśli chodzi o szatana: _________________Co do mnie, nie daj Boże, bym się miał chlubić z czego innego, jak tylko z Krzyża Pana naszego Jezusa 6:14 Cz sty 17, 2013 21:30 Acro Dołączył(a): N paź 04, 2009 17:07Posty: 4195 Re: nawroce sie przed śmiercią Raz: a jeśli chodzi o całą resztę: masz coś do powiedzenia, czy za dwa miesiące znów się zdziwisz, czemu ten temat wyciągam skoro Ty przecież udowodniłeś czarno na białym, że nia mam racji? Dwa: jakoś średnio mam ochotę na oglądanie grubo ponad godzinnego filmu nie wiadomo nawet czy na temat. Jeśli jest tam coś relewantnego - opisz własnymi słowami. _________________Religia to para kul potrzebnych jedynie tym, którzy mają słabe nogi (Denis Diderot) Cz sty 17, 2013 22:16 Ramoll Dołączył(a): Wt maja 25, 2010 15:10Posty: 40Lokalizacja: duża wieś na Manhatanie Re: nawroce sie przed śmiercią jumik napisał(a):Jeśli drzewo z biegiem lat coraz bardziej przechyla się w jedną stronę, to chociażby chciało pod koniec w jednym momencie odwrócić się w drugą stronę, to raczej nie zdoła, a podczas wycinki upadnie w stronę, w którą przechylało się od lat. Obyśmy nie byli jak takie drzewo, bo bez cudu nie damy rady się nawrócić..Bardzo ładne i konkretne porównanie. Widać, że zstąpiła łaska Ducha Świętego. Cz sty 17, 2013 23:01 Acro Dołączył(a): N paź 04, 2009 17:07Posty: 4195 Re: nawroce sie przed śmiercią Zstąpiła i nie chce na nowo wstąpić!Czyli tez lepiej nie pochylać się tak tylko w stronę dobra, czy tak? _________________Religia to para kul potrzebnych jedynie tym, którzy mają słabe nogi (Denis Diderot) Cz sty 17, 2013 23:15 Andy72 Dołączył(a): N sie 07, 2011 18:17Posty: 8435 Re: nawroce sie przed śmiercią Acro napisał(a):Raz: a jeśli chodzi o całą resztę: masz coś do powiedzenia, czy za dwa miesiące znów się zdziwisz, czemu ten temat wyciągam skoro Ty przecież udowodniłeś czarno na białym, że nia mam racji? Dwa: jakoś średnio mam ochotę na oglądanie grubo ponad godzinnego filmu nie wiadomo nawet czy na temat. Jeśli jest tam coś relewantnego - opisz własnymi że nie chcesz rozumieć, bo nawet nie chce Ci się obejrzeć filmu, a tylko latami bawisz się paradoksem gimnazjalisty. _________________Co do mnie, nie daj Boże, bym się miał chlubić z czego innego, jak tylko z Krzyża Pana naszego Jezusa 6:14 So sty 19, 2013 9:11 Lurker Dołączył(a): Pt cze 15, 2012 21:23Posty: 3341 Re: nawroce sie przed śmiercią Mnie też się nie chce. Naprawdę nie mógłbyś streścić...? _________________In my spirit lies my faithStronger than love and with me it will beFor So sty 19, 2013 10:35 Andy72 Dołączył(a): N sie 07, 2011 18:17Posty: 8435 Re: nawroce sie przed śmiercią To może chociaż posłuchaj od 6'20 - "Te duchy niebieskie zostały poddane próbie miłości... poszło o człowieka" _________________Co do mnie, nie daj Boże, bym się miał chlubić z czego innego, jak tylko z Krzyża Pana naszego Jezusa 6:14 So sty 19, 2013 11:22 Acro Dołączył(a): N paź 04, 2009 17:07Posty: 4195 Re: nawroce sie przed śmiercią Andy, nie przeginaj!1. Ten film trwa 1h 20 min! Ty myślisz, że młodość na loterii wygrałem i mogę ją spędzić oglądając nudne filmy?!2. Do tego wątpię, czy jest na temat. Dlaczego? Bo dotychczas nie utrzymałeś się wątku dłużej niż przez dwa posty, potem uciekasz w Poza tym, dyskutuję z Tobą, a nie z kinematografią światową - jeśli uważasz, że jest tam coś, czym możesz się posłużyć - wal śmiało!4. Nie używaj słów, jeśli ich nie rozumiesz. Już Ci raz tłumaczyłem, widzę, że nie dotarło. To, co przedstawiam, to LOGICZNA SPRZECZNOŚĆ, a nie PARADOKS. 5. I na koniec - porzuciłeś wyżej masę wątków bez komentarza- czy mam rozumieć, że się tam ze mną zgodziłeś? Np, że Bóg, gdyby chciał, przekonałby Adama &Ewę aby nie jedli jabłka i to byłby objaw prawdziwego miłosierdzia, bo ochroniłby w ten prosty sposób ich i ich potomstwo od cierpień za życia i piekła/czyścca po śmierci? _________________Religia to para kul potrzebnych jedynie tym, którzy mają słabe nogi (Denis Diderot) So sty 19, 2013 11:33 Wyświetl posty nie starsze niż: Sortuj wg Nie możesz rozpoczynać nowych wątkówNie możesz odpowiadać w wątkachNie możesz edytować swoich postówNie możesz usuwać swoich postówNie możesz dodawać załączników Psu należy także zapewnić ciepłe, spokojne miejsce i wysoko odżywczą dietę. Jednak nawet szybkie wdrożenie leczenia i doskonała opieka mogą skończyć się śmiercią psa - szczególnie, jeśli wystąpiły u niego objawy neurologiczne. Przechorowanie nosówki zapewnia psu odporność na całe życie.
Święto Zmarłych jest dobrym momentem na podjęcie refleksji dotyczącej przemijania. Śmierć to jedyna pewna rzecz w naszym życiu. Dla wyznawców jednych religii jest końcem, a dla innych początkiem życia. Dlaczego więc tak bardzo się jej boimy? Odpowiedź jest prosta: ponieważ jej nie znamy. Czy faktycznie ostatnim obrazem, który zobaczymy będzie światło w tunelu? spis treści 1. Jak pacjenci wspominają śmierć? 2. Czy śmierć naprawdę można przewidzieć? 1. Jak pacjenci wspominają śmierć? Oczywiście, nie mamy możliwości, aby dowiedzieć się, co czuje umierający człowiek i jak wygląda sama śmierć. Możemy jedynie przypuszczać, jaki jest jej przebieg na podstawie opowieści osób, które otarły się o śmierć i nadal żyją. Zobacz film: "Depresja - przyczyny" Pierwszy raz badanie nt. wrażeń dotyczących śmierci opublikował magazyn Resuscitation. Zostały one oparte na doświadczeniach 2 tysięcy osób pochodzących z Wielkiej Brytanii, Stanów Zjednoczonych i Australii, u których stwierdzono zatrzymanie akcji serca. Naukowcy podsumowali, że aż 39 proc. osób, które "przeżyło śmierć”, nie pamięta zupełnie nic z tego, co działo się wtedy w ich organizmach i umysłach. 46 proc. deklarowało, że myślało o swoich bliskich i o chwilach tuż przed zdarzeniem. 9 proc. potrafiło w dokładny i precyzyjny sposób opisać to, co się działo i co myśleli, a 2 proc. stwierdziło, że doświadczyło sytuacji, w której byli poza swoim ciałem, mogli stanąć obok i na nie patrzeć. Często zakłada się, że to, co widzi pacjent na chwilę przed ustaniem lub zaraz po wznowieniu akcji serca to halucynacje wywołane przez leki lub niedotlenienie. Badania te wykazały jednak, że pacjent pamiętał nawet to, co działo się w momencie zatrzymania serca. 2. Czy śmierć naprawdę można przewidzieć? Znane są też teorie mówiące o tym, że można rozpoznać czyjąś zbliżającą się śmierć. Mowa tutaj o śmierci dotykającej zazwyczaj starsze osoby i tych, którzy cierpią na śmiertelne choroby. Lekarze twierdzą, że organizm ludzki wysyła konkretne sygnały zwiastujące śmierć. Od razu daje się zauważyć fakt, że osoba taka jest nienaturalnie spokojna, przestaje interesować ją rzeczywistość, a za to coraz częściej wspomina przeszłość i zachowuje się irracjonalnie. Czasami może zdarzyć się odwrotnie, osoba będzie miała mnóstwo energii, jednak ciało nie będzie w stanie sprostać wymaganiom umysłu. Zaobserwować można też spadek temperatury, senność, zmęczenie, nieregularny oddech i bicie serca. Internet pełen jest też historii osób, których bliscy na kilka dni lub godzin wcześniej wiedzieli, że umrą, chociaż nic na to nie wskazywało. Załatwiali swoje sprawy, żegnali się ze znajomymi i rodziną, a często nawet ubierali się w wyjściowe ubrania, aby nikt nie znalazł ich w koszuli nocnej. I umierali. We śnie, w wypadku samochodowym czy na ulicy. Jak to wytłumaczyć? Nie wiadomo. Często też mówi się, że sny zwiastują śmierć. Śnić się może wypadek samochodowy, czarna dziura, albo czarna kawa, a doświadczeni w tej materii ludzie uważają, że należy spodziewać się wtedy telefonu od rodziny lub znajomych z przykrą wiadomością. Oczywiście nie zawsze złe przeczucia się potwierdzają. Nie można też wpadać w paranoję, bo tego typu przypadki nie zostały potwierdzone racjonalnie ani naukowo. Faktem jest jednak to, że temat śmierci skrywa przed nami jeszcze wiele zagadek, które prawdopodobnie nigdy nie zostaną rozwiązane. Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza. polecamy
🦋Butterfly - permanentna kreska na powiece górnej -wygojona po jednym zabiegu przed korektą Właścicielka tego oka śpi dłużej, ponieważ budzi się z idealnym makijażem 😍 Kategoria: Średniowiecze Data publikacji: Autor: Przy tekście pracowali także: Anna Winkler (redaktor) Anna Chłądzyńska (fotoedytor) Pogryzienie przez... trupa. Rąbnięcie głową we framugę. Niepohamowany śmiech po zjedzeniu całej gęsi. Nie brzmi groźnie? A jednak w taki właśnie, z pozoru niewinny, sposób ginęły nawet koronowane głowy. O kogo chodzi i dlaczego ofiar tych i innych, równie absurdalnych wypadków nie udało się uchronić przed śmiercią? Dnia i godziny swojej śmierci nie zna ani prosty poddany, ani władca potężnego imperium. Różnica polega na tym, że jeśli ten pierwszy umrze w głupi sposób, nikt nie będzie o tym pamiętał. Temu drugiemu historycy i potomni wypomną natomiast wszelkie przywary, uznając mało chlubne zejście za przykład działania dziejowej sprawiedliwości. Niezależnie od tego, czy winą za zgon obarczymy ślepy przypadek, czy karzącą dłoń Opatrzności, jedno jest pewne. Pechowców, którzy zakończyli żywot i panowanie w wyniku mniej lub bardziej niezwykłych zdarzeń, w historii nigdy nie brakowało. 7. Śmiertelne ukąszenie Co najmniej kilku władców opuściło ziemski padół w wyniku wyjątkowo niefortunnych pogryzień. Czasem rozumianych metaforycznie, jak w przypadku króla Szkocji, Jakuba II. Zginął on w 1460 roku w trakcie oblężenia angielskiego zamku Roxburgh. Zabiło go… jego ulubione działo. A że nazywał je Lwem, żołnierze żartowali później, że „lew zagryzł swojego pana”. W. Haslehust/nieznany/domena publiczna Król Szkocji Jakub II zginął od „ukąszenia” swojego „lwa” podczas oblężenia zamku Roxburgh. W bardziej dosłowny sposób rozstał się z życiem król Grecji Aleksander I. Monarcha został pogryziony przez małpę, gdy próbował ją oddzielić od psa. Zmarł 25 października 1920 roku, po trzech tygodniach ciężkiej choroby. Najbardziej spektakularne było jednak ukąszenie, które zakończyło w 892 roku karierę Sigurda Potężnego, jarla Orkadów i wuja pierwszego księcia Normandii, Rollona. Zęby wbił w niego… zmarły wróg, przywódca Szkotów. Legenda głosi, że wiking na znak zwycięstwa odciął głowę rywala i przytroczył ją sobie do siodła w charakterze trofeum. W galopie jeden z długich zębów pokonanego wbił się jednak w udo wojownika, wywołując śmiertelne zakażenie. Na wyspach przez wiele lat pamiętano zaś o tym, jak szkocki wódz odgryzł się najeźdźcy. Zobacz również:Najbardziej kuriozalne i makabryczne śmierci wielkich podróżników10 najpopularniejszych bolszewickich wulgaryzmów. Jak przeklinali komuniści? 6. „Szczęśliwy” strzał Czasem przyczyną tragedii bywał po prostu pech. Chyba tak należy ocenić przypadek Karola VIII, który zmarł po uderzeniu głową we framugę. Albo historię Ryszarda Lwie Serce, przez Stevena Runcimana nazwanego „złym synem, złym mężem i złym królem, ale dzielnym i znakomitym żołnierzem”. Angielski władca wyszedł cało z wielu niebezpieczeństw, które czyhały na niego w czasie wyprawy krzyżowej. Zginął już w Europie, wskutek wyjątkowo niefortunnego wypadku podczas oblężenia zamku Châlus-Chabrol. Dosięgła go strzała młodego łucznika. Chłopak celował zapewne w monarszą głowę, ale trafił w nieosłonięty kark. Początkowo wydawało się, że rana nie jest śmiertelna. Zresztą król może nie musiałby umrzeć nawet, gdyby strzelec nie chybił. Jak bowiem piszą w książce „Już nie żyjesz” Cody Cassidy i Paul Doherty, wystarczyłoby, aby strzała ominęła pień mózgu. To on jest przecież odpowiedzialny za podtrzymywanie podstawowych funkcji życiowych: Skutek uszkodzenia jakiejkolwiek innej części mózgu nie jest przesądzony. Mózg jest plastyczny i potrafi delegować zadania do innych, nieuszkodzonych obszarów. Dzieli się także na półkule – prawą i lewą – więc jeśli szkoda ogranicza się do jednej z nich, narząd potrafi znieść naprawdę wiele. Niestety, mimo tak świetnych perspektyw w ranę wdało się zakażenie. I ono już było zabójcze. Mimo wszystko Ryszard powinien był więc tamtego dnia założyć zbroję. School/domena publiczna Ryszarda Lwie Serce zabiła strzała. Łucznik wprawdzie chybił celu, ale rana i tak okazała się śmiertelna… 5. Śmiech do rozpuku Nieumiarkowanie w korzystaniu z doczesnych przyjemności od zawsze było domeną panujących. Niektórzy lubowali się w rozkoszach łoża, inni preferowali rozkosze stołu. Panujący na przełomie XIV i XV wieku król Aragonii Marcin I Ludzki należał do tych ostatnich. Pewnego wieczora na uczcie zjadł on całą pieczoną gęś! Tłusty przysmak okazał się jednak jego ostatnim posiłkiem. Wszystko przez błazna, który po tym, jak władca udał się na odpoczynek do swych komnat, postanowił go rozbawić. Poszło mu tak dobrze, że Marcin dosłownie pękł ze śmiechu. 4. Wielkie żarcie Podobny koniec ponad trzy stulecia później spotkał króla szwedzkiego, Adolfa Fryderyka. Jego ostatni posiłek obejmował górę kawioru, wędzonych ryb i owoców morza, obficie polewanych szampanem. Na deser wchłonął zaś dodatkowo jeszcze 14 porcji semli, czyli ciastek jedzonych tradycyjnie w Szwecji w ostatni dzień karnawału. W końcu żołądek monarchy, obciążony do granic możliwości, nie wytrzymał. – Flickr/lic. CC BY Nadmierna ilość semli razem z olbrzymim obiadem zabiły króla Szwecji. Czy to faktycznie możliwe? Cassidy i Doherty w książce „Już nie żyjesz” twierdzą, że tak. Jama brzuszna ma swój „punkt krytyczny”, co wiemy dzięki pewnemu XIX-wiecznemu szwedzkiemu lekarzowi, Algotowi Key-Åbergowi. Przekonał się on o tym podczas płukania żołądka pacjentowi, który przedawkował opium: Niestety zażywanie narkotyku przez poszkodowanego zahamowało zazwyczaj dobrze działający odruch wymiotny, więc jego brzuch pękł jak balon przepełniony wodą, a pacjent umarł na stole operacyjnym. Zaintrygowany medyk postanowił zbadać sprawę. Po serii eksperymentów na zwłokach doszedł do wniosku, że szczyt możliwości naszych żołądków to cztery litry jedzenia. Warto o tym pamiętać, nakładając sobie kolejną porcję deseru po sutym obiedzie… 3. Zabójcze przysmaki Nie tylko sama ilość jedzenia mogła mieć śmiertelne konsekwencje. Kilku monarchów, choć może w nieco mniej spektakularny sposób, zabiły… ich wyrafinowane upodobania kulinarne. I tak na przykład ulubione danie Henryka I Beauclerka stanowiły minogi. Angielski król kazał je sobie podać pewnego dnia po powrocie z polowania w lasach nieopodal St. Denis. School/domena publiczna Henryk I Beauclerc zapłacił życiem za swoje zamiłowanie do minogów. Wbrew zakazom medyka łakomy koneser nieprzyzwoicie się objadł. W efekcie zapadł w śpiączkę, a niedługo później dostał wysokiej gorączki. 1 grudnia 1134 roku zmarł. Co ciekawe, śmiertelnie zatruł się także lekarz, któremu nakazano wyjąć mózg króla. Ostatecznie dumny i ambitny władca spoczął w Caen obok ojca, Wilhelma Zdobywcy, spreparowany na czas transportu niczym stworzenia, w których tak gustował. 2. Dozgonna… grzeczność Najsłynniejsza śmierć w historii związana z koniecznością realizacji potrzeby fizjologicznej stała się udziałem człowieka, który zapisałby się w dziejach nawet schodząc z tego świata w zwyczajny sposób. Nazywał się Tycho Brahe i był duńskim astronomem epoki odrodzenia. Naukowiec studiował w Niemczech, gdzie zyskał wiedzę, ale stracił w pojedynku część nosa. Po powrocie do Danii przez ponad dwie dekady pracował bez teleskopu, z użyciem instrumentarium własnej konstrukcji. Podważał wprawdzie teorię Kopernika, ale z drugiej strony jego dokonania umożliwiły współpracującemu z nim Johannesowi Keplerowi odkrycie prawidłowości w ruchu planet. Inne bezsensowne śmierci w historii opisują Cody Cassidy i Paul Doherty w książce „Już nie żyjesz”, wydanej nakładem wydawnictwa Znak Horyzont. To właśnie dzięki temu ostatniemu znamy barwne okoliczności śmierci astronoma. Otóż w 1601 roku, na uczcie wydanej przez króla, opił się on piwa. Skutek był do przewidzenia: wkrótce poczuł, że musi udać się do toalety. Etykieta zabraniała jednak odejścia od stołu, jeśli władca nadal przy nim siedział. Dzielny badacz odległych planet postanowił więc wytrzymać. Siedział, aż pękł mu pęcherz. A prascy piwosze do dzisiaj powtarzają, że nie chcą umrzeć jak Brahe – z grzeczności… 1. Tragiczna noc poślubna (inna niż wam się wydaje) Historia zna wiele przykładów okrutnych przywódców, którzy nie dożyli spokojnej starości. Wyjątkowo żenująca śmierć spotkała w 453 roku Attylę, postrach chrześcijańskiego świata, którego imperium rozciągało się od Danii po Bałkany i od Renu aż do Morza Kaspijskiego. Przed „Biczem Bożym” drżały miliony, a zabiło go… zwykłe krwawienie z nosa. Tak przynajmniej głosi jedna z legend o śmierci wodza Hunów. Delacroix/ domena publiczna „Bicz Boży” zmarł z powodu zwykłego krwotoku z nosa. Na ilustracji Attyla na XIX- wiecznym obrazie Eugène’a Delacroix. Ponoć na swoim ślubie z młodą i piękną księżniczką Ildico genialny dowódca najpierw spił się na umór, a później ochoczo zabrał do wypełniania obowiązków małżeńskich. Jednak, jak przekazał rzymski kronikarz Jordanes, zamiast zatonąć w ramionach rozkosznej żony, utopił się we własnej krwi. Według innych podań zabójczy krwotok miał jeszcze bardziej trywialną przyczynę. Otóż Attyla ścigał świeżo upieczoną pannę młodą dookoła namiotu i… wyrżnął głową prosto w słupek. Bibliografia: Agnieszka Bukowczan-Rzeszut, Barbara Faron, Siedem śmierci. Jak umierano w dawnych wiekach, Astra 2017. Cody Cassidy, Paul Doherty, Już nie żyjesz, Znak Horyzont 2018. Dan Jones, Plantageneci. Waleczni królowie, twórcy Anglii, Astra 2014. Norman Davies, Wyspy. Historia, Znak 2003. Steven Runciman, Dzieje wypraw krzyżowych, t. III, PIW 1998. Agnieszka Bukowczan-Rzeszut, Król, który wolał panów. Czy romans z pięknym rycerzem doprowadził go do upadku?, Sprawdź, gdzie kupić „Już nie żyjesz”: Zobacz również Gdzies przeczytalam,ze oznakami ( na 2,3 dni przed) sa: - wyostrzające się rysy, na nosie tworzy się podluzne zaglebienie -skóra inaczej odbija światlo, staje się woskowa -osoba staje się . 383 420 381 99 485 254 205 174

kreska na nosie przed śmiercią