Amorphophallus (from Ancient Greek amorphos, "without form, misshapen" + phallos, "penis", referring to the shape of the prominent spadix) is a large genus of some 200 tropical and subtropical tuberous herbaceous plants from the Arum family (Araceae), native to Asia, Africa, Australia and various oceanic islands. A few species are edible as "famine foods" after careful preparation to remove
Dziwidło olbrzymie Systematyka[1][2] Domena eukarionty Królestwo rośliny Podkrólestwo rośliny zielone Nadgromada rośliny telomowe Gromada rośliny naczyniowe Podgromada rośliny nasienne Nadklasa okrytonasienne Klasa Magnoliopsida Nadrząd liliopodobne (≡ jednoliścienne) Rząd żabieńcowce Rodzina obrazkowate Rodzaj dziwidło Gatunek Dziwidło olbrzymie Nazwa systematyczna Amorphophallus titanum (Becc.) Soc. Tosc. Ortic. 1879: 46 1879[3] Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4] zagrożony Multimedia w Wikimedia Commons Dziwidło olbrzymie (Amorphophallus titanum) – gatunek rośliny z rodziny obrazkowatych (Araceae). W naturze rośnie w wilgotnych lasach równikowych w zachodniej części Sumatry. Ze względu na niszczenie jego siedlisk jest gatunkiem zagrożonym. Uprawiany bywa jako roślina ozdobna, a ze względu na okazałe rozmiary bulwy, liścia, a zwłaszcza kwiatostanu – także osobliwość botaniczna[5]. Dziwidło w trakcie kwitnienia rozgrzewa się, co pomaga uwolnić zapach Morfologia[edytuj | edytuj kod] Pokrój Roślina wieloletnia tworząca bulwę o wadze 30‒120 kg, z której przemiennie z okresami spoczynku wyrasta pojedynczy liść wysokości do 7 m, a po zwykle około 10 latach rozwoju (najszybciej po 6[5]), co kilka lat powstaje kwiatostan[6]. Liście Pojedynczy liść o wysokości do 7 m i średnicy 4‒5 m wypuszczony z bulwy. Utrzymuje się 10‒14 miesięcy. Następnie więdnie i następuje okres spoczynku trwający 3 do 12 miesięcy. Następnie roślina może wypuścić kolejny liść lub zakwitnąć[6]. Kwiatostan Pojedyncza kremowa kolba licząca 80‒330 cm wysokości, składająca się z bardzo dużej liczby drobnych kwiatów męskich, a u nasady także żeńskich; aby zapobiec samozapyleniu, kwiaty męskie rozwijają się po zwiędnięciu żeńskich. Wytwarza się zawsze pojedynczo, nigdy wraz z liściem. Otacza ją pochwa kwiatostanowa o wiśniowej barwie (różnej intensywności). Pierwsze kwitnienie następuje blisko 10 lat po ukorzenieniu się bulwy, następne co 3‒6 lat. Głównie nocą wytwarza charakterystyczny zapach (patrz niżej) przyciągający owady. Po zapyleniu, w trakcie drugiej nocy kwitnienia, temperatura kolby wzrasta (można dostrzec parowanie), przez co resztki pyłu opadają, a podobny do liścia twór podkwiatostanowy zamyka się, chroniąc zapylone żeńskie kwiaty. Kwiatostan jest otwarty najwyżej przez 2‒3 dni[6]. Owocostan Pod osłoną gnijącej pochwy kwiatostanowej rozwijają się czerwonawe owoce. Biologia i ekologia[edytuj | edytuj kod] W trakcie kwitnienia kwiatostan wytwarza woń przypominającą rozkład padliny. Zapach najintensywniejszy jest w nocy, wtedy też dziwidło przyciąga żerujące głównie nocą padlinożerne chrząszcze: Diamesus (omarlicowate), Creophilus (kusakowate) oraz Scarabaeidae, a do tego błonkówki z rodziny smuklikowatych[6]. Nasiona rozsiewane są przez dzioborożca żałobnego[5]. Historia[edytuj | edytuj kod] Dziwidło zostało „odkryte” i opisane po raz pierwszy w 1878 r. na Sumatrze przez włoskiego botanika Odoardo Beccariego (1843‒1920). Roślina kwitnie rzadko w naturze, a jeszcze rzadziej w hodowli. Po raz pierwszy kwitnienie egzemplarza hodowlanego miało miejsce w królewskim ogrodzie botanicznym Kew Gardens w Wielkiej Brytanii. Obecnie, kiedy liczba okazów hodowanych jest już dość duża, nie jest rzadkością, że w ciągu roku zakwita w ogrodach na całym świecie kilka z nich. W Polsce kwitnące dziwidło po raz pierwszy odnotowano 13 czerwca 2021 w Ogrodzie Botanicznym Uniwersytetu Warszawskiego[7]. Przypisy[edytuj | edytuj kod] ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.). ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-08] (ang.). ↑ Amorphophallus titanum (Becc.) Becc. is an accepted name. W: The Plant List (2013). Version [on-line]. [dostęp 2014-12-20]. ↑ Amorphophallus titanum, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.). ↑ a b c Amorphophallus titanum (Becc.) Becc.. W: Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2021-06-13]. ↑ a b c d Artur Dąbkowski, Kwitnący olbrzym – Amorphophallus titanum, t. 14, 2001 [dostęp 2007-11-11] [zarchiwizowane z adresu 2007-11-11]. ↑ Niezwykły kwiat zakwitł w Polsce po raz pierwszy. Zobacz dziwidło olbrzymie (pol.). 2021-06-13. [dostęp 2021-06-14]. Description. Amorphophallus titanum one of the wonders of the plant world. This is well known for having the worlds largest inflorescence’s. This large flower can grow 8 feet tall and 6 feet wide on mature plants. The foliage is just as impressive looking more like trees mature titanums can have foliage 10 feet wide held on 8 foot petioles. Autor Blanka Wiatrowska Katedra Botaniki Leśnej, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, Wojska Polskiego 71D, 60-625 Poznań, Polska Andrzej Węgiel Katedra Urządzania Lasu, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, Wojska Polskiego 71D, 60-625 Poznań, Polska Mateusz Kęsy Koło Leśników Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, Wojska Polskiego 71D, 60-625 Poznań, Polska DOI: Słowa kluczowe: Amorphophallus titanum, Sumatra, wiecznie zielone lasy tropikalne, gatunek endemiczny Abstrakt Amorphophallus titanum niezwykle rzadko obserwowany, endemiczny gatunek Sumatry, jest byliną wykształcająca jeden z największych kwiatostanów świata. Osiągająca ok. 3 m wysokości kolba i ujmująca ją purpurowa pochwa kwiatostanowa, skutecznie wabią zapylające roślinę chrząszcze, błonkówki oraz muchówki, które zwiedzione intensywnym zapachem padliny, ciepłem wydzielanym przez kwiatostan i jego barwą, kierują się ku znajdującym się w jego wnętrzu kwiatom. Mimo zadziwiających rozmiarów dziwidła olbrzymiego, jego biologia nie została dobrze poznana, a powierzchnia okołorównikowych lasów dwuskrzydlcowych Azji Południowo-Wschodniej, w których znajdują się jego nieliczne, naturalne stanowiska, z roku na rok kurczy się. Deszczowe lasy Indonezji i Malezji, będące jednym z głównych centrów różnorodności biologicznej na świecie, wycinane lub wypalane są bowiem pod plantacje olejowca gwinejskiego (Elaeis guineensis), które w samej Indonezji zajmują już ok. 7,7 mln ha. Downloads Download data is not yet available.Dziwidło olbrzymie (Amorphophallus titanum) kwitnie niezwykle rzadko, "dlatego - jeśli zakwitnie w jakimś europejskim ogrodzie botanicznym – jest tłumnie odwiedzane" – napisał na
07-05-2021 10:04Dziwidło olbrzymie gdy kwitnie, zadziwia wyglądem i... odstręcza wonią. Ale najpierw zwraca uwagę liściem, który rośnie jak palma. Ten cudak to dziwidłoRozwój kwiatostanu dziwidła olbrzymiego jest fantastycznym spektaklem, na który w palmiarniach czeka się latami. "Kwiat" przyciąga nie tylko muchy, ale i kwiatostanu dziwidła olbrzymiego jest fantastycznym spektaklem, na który w palmiarniach czeka się latami. "Kwiat" przyciąga nie tylko muchy, ale i zwiedzających./ Fot. Andrei Medvedev sDziwidło olbrzymie - opisŁacińska nazwa dziwidła - Amorphophallus (od amorphos - podobny i phallus - penis) doskonale oddaje wygląd kolby kwiatostanu tej rośliny. Jednak to nie jego kształt jest zadziwiający, lecz wielkość. U pochodzącego z Sumatry dziwidła olbrzymiego (A. titanum) może przewyższać człowieka o metr! Wraz z pochwą wygląda jak monstrualnych rozmiarów kwiat. No i jeszcze pozostaje kwestia zapachu. Przypomina woń gnijącego mięsa - obrzydliwość! Ale nie dla much. Zlatują się do niego chmarami, składają w nim jaja i przy okazji go rośliny doniczkoweKwiatostan dziwidła riviera szybko dorasta do metra wysokości. Wspaniale prezentuje się 10 dni, a tylko przez 2-3 dni wydziela silny dziwidła riviera szybko dorasta do metra wysokości. Wspaniale prezentuje się 10 dni, a tylko przez 2-3 dni wydziela silny zapach./Fot. mat. prasoweDziwidło - bulwaRoślina rozwija się z bulwy. Najpierw wyrasta z niej mały liść przypominający parasol. Po roku zamiera, oddając substancje zapasowe bulwie, po czym ukazuje się nowy, znacznie większy. Trwa to kilka lat. Gdy bulwa waży około 5 kg, niespodziewanie zamiast młodego liścia z ziemi wyłania się kwiatostan. Wydłuża się szybko i z jego rozchylającej się pochwy wybija potężna kolba. Po kilku dniach górna część kolby opada, a pochwa zaciska się, by chronić rozwijające się owoce. Wygląda to fascynująco!Kwiaty doniczkowe duże do mieszkaniaWielkość liścia zależy od rozmiaru jego bulwy, (na zdjęciu jeden trzyletni i dwa roczne okazy dziwidła Riviera).Wielkość liścia zależy od rozmiaru jego bulwy, (na zdjęciu jeden trzyletni i dwa roczne okazy dziwidła Riviera)./FOT. EWA NARKIEWICZZ dolnej części kolby kwiatowej tworzy się maczugowaty dolnej części kolby kwiatowej tworzy się maczugowaty owocostan./Fot. kajornyot shutterstockDziwidło RivieraO dziwo, ten cudak może zdobić pokoje. Do doniczki nadaje się pochodzące z Azji Wschodniej dziwidło Riviera (A. riveri lub A. konjac). Zwane jest też wężową palmą (w Czechach to "żmijovec"), bo ma kremowe wzory na nibyłodydze. Dorasta do wysokości 1,5 m. W lecie można wystawić je na balkon lub wysadzić na rabacie (tam bulwy szybko rosną, jesienią się je wykopuje). Bulwy o średnicy 10 cm co roku tworzą kwiatostan. Pachnie on mocno wieczorem i rano, a bez przykrości można podziwiać go około południa. Kiedy opadnie, rozwija się liść. Roślina rozmnaża się z licznych bulw Riviera - cenaDziwidło Riviera to bardzo cenna i rzadka roślina, uprawiana głównie w pojemnikach. Możliwa jest również uprawa w ogrodzie, przy czym należy pamiętać, aby wykopać bulwy przed zimą. Sadzonka kosztuje ok. 16 dziwidłaBulwy dziwidła/Fot. Amawasri Pakdara shutterstockDziwidło RivieraU dziwidła Riviera liść z korzonkami u nasady wyrasta w zagłębieniu górnej części bulwy. Bulwy dorastają do średnicy 25 cm. Trudno je kupić, ale zwykle właściciele roślin chętnie się nimi dzielą."Kwiat" dziwidła z gatunku A. paeoniifolius, zwanego stopą słonia, dorasta do 70 cm, a liść do 2 m. Bulwa wykorzystywana jest jako warzywo."Kwiat" dziwidła z gatunku A. paeoniifolius, zwanego stopą słonia, dorasta do 70 cm, a liść do 2 m. Bulwa wykorzystywana jest jako warzywo./Fot. tphollandDziwidło w doniczce - uprawaDziwidło Riviera w sezonie rozwija liść lub kwiatostan. Zimuje bulwa. Początek sezonu (luty-marzec). Sadzenie bulwy: Umieszczamy ją w doniczce z ziemią na głębokości ok. 3 cm, tak by kiełek z korzonkami był skierowany do góry. Kwiatostan i złożony jeszcze liść mogą też rosnąć bez ziemi, np. na talerzu. Temperatura: Optymalna to 18-24° Roślina początkowo może stać w Rosnący pąk i rozwinięty kwiatostan podlewamy z wyczuciem, żeby korzenie nie zgniły. Rozwój liściaŚwiatło: Roślina lubi półcień. W końcu maja dziwidło można wynieść na balkon, a jego duże bulwy posadzić w gruncie. Woda: Podłoże podlewamy obficie, by było stale Liść do sierpnia dokarmiamy nawozem przeznaczonym dla roślin zielonych. Spoczynek (październik-luty)Koniec sezonu: Żółknącego liścia nie podlewamy. Gdy zwiędnie, łatwo odrywamy go od Bulwom zapewniamy temp. 10-13°C - małe pozostawiamy w doniczkach z ziemią, duże wykopujemy, układamy w skrzyneczce zagłębieniem ku górze i przykrywamy papierem. Od czasu do czasu skrapiamy podłoże lub papier, by bulwy nie kwiaty doniczkowe. 10 roślin łatwych w pielęgnacjiDziwidło olbrzymie jest atrakcją wielkich palmiarni. Stojąc pod jego pięciometrowym okazem, trudno uwierzyć, że to tylko olbrzymie jest atrakcją wielkich palmiarni. Stojąc pod jego pięciometrowym okazem, trudno uwierzyć, że to tylko liść./Fot. Leonora EnkingDishes of KonnyakuFOT. MIXA / ALAMY STOCK PHOTODziwidło - właściwościBulwy dziwidła Riviera zawierają 40% mocno pęczniejącego glukomannanu. Wyrabia się z nich niskokaloryczne "konjac tofu" (konnyaku) i białe albo barwione galaretki (w UE są niedozwolone, bo wolno się rozpuszczają i połknięte w dużym kawałku grożą zadławieniem). Mąka z bulw (o symbolu E 425) jest zamiennikiem żelatyny. Rafflesia arnoldii, the corpse flower or giant padma, is a species of flowering plant in the parasitic genus Rafflesia. It is noted for producing the largest individual flower on Earth. It has a strong and unpleasant odor of decaying flesh. bytor_2112 5 mo. ago. The Amorphophallus titanum was studied as part of a joint project between Bogor Botanic Garden and the RBGE to re-assess its IUCN status. The Garden has strong links with South East Asia, and in particular Indonesia; we have been working in this part of the world for about 70 years. RBGE scientists and horticulturists have visited Sumatra, home Dziwidło olbrzymie (Amorphophallus titanum) trafiło do nas przypadkiem. Pan Grzegorz, który sprowadził je do Polski nie mógł zapewnić mu odpowiednich warunków. Sam transport bulwy wymagał nie lada . 209 36 256 150 77 291 122 388